W związku z rocznicami wydarzeń, które dotyczą Rzezi Wołyńskiej, strona rosyjska zgodnie z przypuszczeniami zaktywizowała się na „kierunku polskim” wykorzystując ten czas do stymulowania wśród Polaków negatywnych uczuć względem Ukraińców i Ukrainy. Równolegle Kreml podjął się działań służących dekonstrukcji pozytywnego obrazu Polski i Polaków na Ukrainie – w tym celu w dniach 10.07-12.07. źródła rosyjskojęzyczne emitowały poważną liczbę materiałów kreujących Polaków na naród szczerze nienawidzący Ukraińców, pragnący podbić Ukrainę oraz dążący do zemsty. W tym samym czasie, źródła polskojęzyczne kooperujące z Rosją oraz prowadzone przez stronę rosyjska eksponowały szereg narracji propagandowych odwołujących się do sfery emocjonalnej odbiorcy, których wspólnym mianownikiem było ukazanie Ukraińców jako wrogów Polski i Polaków.
W procesie tym uczestniczyły zarówno wielokrotnie przytaczane na łamach raportów CBWŚB portale informacyjne, grupy działające w sieciach społecznościowych jak i kanały Telegram.
Kluczowe narracje dezinformacyjne:
- rząd RP dążą do wymazania Rzezi Wołyńskiej z pamięci narodu,
- polska klasa polityczna (zarówno rząd jak i większość opozycji) wykonuje rozkazy Ukrainy i Zachodu,
- polska armia jest rozbrajana,
- państwo polskie w obecnym ustroju politycznym oraz polskie elity polityczne zdradziły Polaków,
- Polacy w odróżnieniu do klasy politycznej powszechnie nienawidzą Ukraińców,
- Ukraińcy są nazistami,
- Ukraińcy nie wymagają naszej pomocy – do Polski przyjechali wyłącznie najbogatsi obywatele Ukrainy,
- Ukraińcy w każdym momencie mogą powtórzyć mord na Polakach.
Powyższe przekazy posiadają wspólny mianownik. Ukraińcy są wrogami narodu polskiego, a rząd RP i opozycja, która popiera ideę udzielania wsparcia Ukrainie to „zdrajcy”, którzy zaprzedali się „zachodnim imperialistom” i „banderowcom”. Wskazane działanie ma na celu wywołanie wrogości względem Ukraińców wśród Polaków, co doprowadzić ma do wybuchu akcji społecznych służących ograniczeniu wsparcia, jakie Warszawa udziela Kijowowi.
Polska odgrywa ważną rolę w procesie lobbowania na Zachodzie na rzecz wzmacniania polityki sankcyjnej względem Rosji oraz intensyfikacji wsparcia dla Ukrainy. Z tego powodu Rosjanie koncentrują się na próbach przeciwdziałania temu zjawisku. Do realizacji tego celu wykorzystują oni temat Rzezi Wołyńskiej, aby oddziałując na sferę emocjonalną Polaków zasiać zwątpienie w celowość pomocy udzielanej przez nasze państwo i obywateli Ukraińcom. W ramach danego procesu rosyjskie służby wspierają swoją aktywność o kooperacje z antyukraińskimi i de facto prorosyjskimi środowiskami funkcjonującymi w Polsce (m.in. rzecz dotyczy tzw. „niezależnych środowisk opiniotwórczych” czy organizacji o kreujących się na promujące wartości patriotyczne).
Rosjanie, poprzez posiadane zdolności wpływu na nasze społeczeństwo kierują swoje przekazy do grup społecznych skłonnych do przyswajania teorii spiskowych oraz osób podatnych na manipulację. Emitowany przekaz bazuje na emocjach odwołujących się m.in. do problemów natury gospodarczej, które dotykają części polskiego społeczeństwa. Rosjanie oferują Polakom zafałszowaną wizję rzeczywistości, w której struktury państwa polskiego są wrogiem obywateli – narracja: państwo i politycy “okradają naród”, który nie powinien już więcej tolerować „zdrajców”/ „zaprzedańców”, którzy „oddają pieniądze polskiego podatnika Amerykanom i banderowcom”. Upowszechnianie tego obrazu rzeczywistości służy ukierunkowaniu fermentu społecznego w stronę prozachodnich i proukraińskich elit politycznych oraz w stronę obecnych w Polsce Ukraińców. Podobne przekazy Rosjanie tworzą na potrzeby działań dezinformacyjnych w infosferach innych państw – m.in. na „kierunku ukraińskim”, gdzie Kreml stara się przekonać Ukraińców, iż “zdrajcą” jest W. Zełenski. Rosjanie starają się przekonać obiekt oddziaływania (Polaków, Ukraińców, Litwinów), iż m.in. ich osobistym problemom winni są prozachodni politycy oraz inne grupy narodowościowe. Kreml stara się zaoferować Polakom prostą odpowiedź na pytanie o źródło własnych niepowodzeń czy problemów. Odpowiedź ta (winni są Ukraińcy, Amerykanie, polscy politycy, globaliści, masoni itp.) jest prosta i atrakcyjna dla wielu grup społecznych, gdyż stanowi receptę “objaśniającą” przyczyny rzeczy, które wymagają od nas wytężonego wysiłku i poświęceń.
Przed europejskimi społeczeństwami trudny okres walki z kryzysem gospodarczym zaistniałym w efekcie rosyjskiej agresji. Rosyjskie ośrodki propagandowe będą wykorzystywać niekorzystną dla nas koniunkturę gospodarczą do destabilizacji sytuacji wewnętrznej m.in. w naszym państwie. Wiele jednak zależy od nas samych. Najważniejszym jest ograniczenie emocji i „chłodna” refleksja nad otaczającą nas rzeczywistością.
W tym kontekście warto podkreślić, iż zarówno kwestia upamiętnienia ofiar Rzezi Wołyńskiej jak i kwestie związane z kryzysem gospodarczym są wykorzystywane przez rosyjskie ośrodki propagandowe do destabilizacji sytuacji społeczno-politycznej i gospodarczej w naszym państwie. Osoby i środowiska kooperujące z nimi starają się natomiast wykorzystać dane wydarzenie historyczne oraz kryzys gospodarczy do celów politycznych emitując przekaz dezinformacyjny zbieżny z rosyjskim, który może pozwolić danym środowiskom na pozyskanie potencjału politycznego.
Autor: Michał Marek
Zadanie publiczne finansowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP w konkursie „Dyplomacja Publiczna 2022”
Fot. Shutterstock