W polskiej przestrzeni informacyjnej każdego dnia pojawiają się dziesiątki publikacji i tysiące anonimowych komentarzy o de facto prorosyjskiej treści mających na celu wpłynięcie na polską opinię publiczną. Przekazy te nie zawsze wprost budują pozytywny obraz Rosji, lecz najczęściej koncentrują się na stymulowaniu negatywnych uczuć i ukierunkowywaniu ich w stronę różnych obiektów oraz postaw. Wśród przejawiających się obecnie najczęściej przekazów propagandowych możemy wyróżnić poniższe:
- Ukraina jest państwem upadłym, niefunkcjonującym od 2014 roku,
- Daria Dugina była osobą niewinną (jej jedyną winą było nagranie reportażu w Mariupolu – w przekazie tym nie wskazuje się na jej trwałe zaangażowanie w pracę z rosyjskim aparatem dezinformacyjnym),
- Ukraina odpowiada za zbrodnie na ludności cywilnej,
- Ukraińcy dokonują aktów terroryzmu przy użyciu Zachodniej broni (bez wsparcia NATO Ukraina wstrzyma swój „terror”),
- Niemcy chcą zabrać zachodnie ziemie RP (wspieranie Ukrainy jest szkodliwe dla Polski),
- Polacy bez rosyjskich surowców „zamarzną zimą” lub „umrą z głodu”,
- To Ukraina, Ukraińcy oraz „antypolscy” proukraińscy politycy są winni kryzysowi surowcowemu.
Nadal dostrzegalna jest wzmożona aktywność anonimowych kont (działających m.in. w sieciach społecznościowych) tworzących masowo komentarze o treści zbieżnej z rosyjskim przekazem dezinformacyjnym. Komentarze te najczęściej są wulgarne, nawołują do przemocy oraz lobbują treści fałszujące rzeczywistość odnosząc się do teorii spiskowych (coraz częściej ponownie przejawia się wątek „szkodliwości szczepień” i „światowego globalistycznego spisku”). Część z komentarzy wydaje się być prowadzona przez osoby rosyjskojęzyczne lub stanowi przejaw działań zautomatyzowanych o czym świadczą m.in. błędy językowe oraz powtarzalność treści w minimalnych odstępach czasowych. Najczęściej powtarzającą się w nich treścią jest sprzeciw wobec „ukrainizacji Polski” oraz kwestia „zdrady” i „antypolskości”, co jest przypisywane osobom/postawom krytykującym Rosję za fakt dokonania agresji względem Ukrainy oraz wspierającym Ukrainę w obronnej wojnie przeciwko Federacji Rosyjskiej. Wartym zaznaczenia jest to, iż działania te odnoszą się m.in. do hasztagu „StopUkrainizacjiPolski”, który lobbowany jest przez środowiska powiązane z jedną ze struktur politycznych związanych z posłem Grzegorzem Braunem oraz portalem „wprawo.pl” (trwale zaangażowanym w lobbowanie treści zbieżnych z rosyjskim przekazem propagandowym). Aktywność z zakresu lobbowania danego hashtagu przez te same anonimowe konta oraz konta osób związanych z wymienionymi środowiskami wpisują się w kontekst kreowania obrazu rzeczywistości, zgodnie z którym dana siła polityczna cieszy się masowym poparciem Polaków. Z tej perspektywy dane działania korzystne z perspektywy Rosji (stymulowanie nastrojów antyukraińskich i destabilizacja sytuacji społeczno-politycznej w Polsce) wydają się być związane z celami stricte politycznej natury (budowa poparcia społecznego dla partii politycznej na bazie ukierunkowywania fermentu społecznego w stronę ludności ukraińskiej).
Aktywizacja anonimowych kont, których działalność sprowadza się do demonizacji Ukrainy i wybielania Rosji coraz częściej odnosi się również do lobbowania tez o rzekomo mającym nastać w Polsce „głodzie”. Dostrzegalnym jest, iż konta te ukierunkowują swoją działalność w oparciu o bieżące tendencje dotyczące przekazu rosyjskojęzycznego emitowanego przez Kreml. Wraz z emitowaniem przez źródła rosyjskie przekazów o czekającej Polaków „śmierci z głodu” i „zimna” (czemu winna ma być „rusofobiczna” polityka Warszawy), wątek ten coraz częściej zaczął przejawiać się w polskojęzycznych wpisach anonimowych kont. Strona rosyjska wyraźnie będzie dążyć do wykorzystania kryzysu surowcowego, aby stymulować w polskim społeczeństwie gotowość do uległości względem Rosji – akceptacja dla pozyskiwania surowców z Rosji (co jest korzystne z perspektywy Kremla, gdyż pozwoli Moskwie na pozyskanie funduszy wspierających działania zbrojne).
Oprócz powyższych działań warto zwrócić uwagę na aktywność portali trwale zaangażowanych w lobbowanie treści zbieżnych z rosyjską propagandą, z zakresu kreowania Ukrainy na państwo terrorystyczne. Przekazy propagandowe coraz częściej odnoszą się do kwestii rzekomego zabijania ludności cywilnej przez Ukraińców przy zastosowaniu systemów HIMARS. Działanie to również jest odzwierciedleniem trendu dot. przestrzeni rosyjskojęzycznej. Celem działań jest wywołanie w Zachodnich społeczeństwach sprzeciwu względem przekazywania Ukrainie Zachodniej broni – pozbawienie Ukrainy tego rodzaju wsparcia jest oczywistą korzyścią dla Moskwy.
Rosyjskie i prorosyjskie źródła polskojęzyczne kontynuują rozwój podstawowych działań odnoszących się do polskiego społeczeństwa. Są nimi – ukierunkowywanie fermentu społecznego w stronę Ukrainy i Ukraińców oraz stymulowanie w społeczeństwie uległości względem Rosji (ten kierunek będzie intensyfikowany w kontekście kryzysu surowcowego w oparciu o narrację: „normalizacja relacji z Rosją jest konieczna do tego, aby Polacy przetrwali zimę”).
Autor: Michał Marek
Zadanie publiczne finansowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP w konkursie „Dyplomacja Publiczna 2022”
