W polskiej infosferze każdego dnia możemy napotkać publikacje oraz setki wpisów przemycających przekaz zbieżny z rosyjską dezinformacją i propagandą. Na polskie społeczeństwo oddziałują m.in. polskojęzyczne źródła rosyjskie, polskie de facto prorosyjskie portale, influencerzy czerpiący korzyści z emisji kontrowersyjnych (często fałszywych lub zmanipulowanych) treści oraz trudna do oszacowania ilość anonimowych kont lobbujących prorosyjskie treści poprzez sieci społecznościowe. Strona rosyjska nie odpowiada oczywiście za aktywność wszystkich wskazanych źródeł. Moskwa stara się jednak wykorzystywać zaistniałe trendy oraz “podawać” gotowe narracje, które z różnych powodów „przyswajane” są następnie przez dane źródła.
W polskiej infosferze wykształtował się pewnego rodzaju „prorosyjski ekosystem” wzajemnie wspierających się kont oraz portali, wśród których możemy odnaleźć źródła stricte rosyjskie oraz źródła za prowadzenie których odpowiadają osoby, co do których istnieją poważne podejrzenia, iż posiadają związki z Federacją Rosyjską. W danym „ekosystemie” funkcjonują ponadto osoby/źródła, które można określić mianem koniunkturalistów, którzy w lobbowaniu określonych treści (kontrowersyjnych – często zbieżnych z aktualnym przekazem Moskwy) dostrzegają szansę na wzmocnienie swojej pozycji medialnej lub szansę na osiągnięcie sukcesu w sferze politycznej. W połączeniu tworzą one środowisko, które z różnych powodów infekuje polską infosferę szkodliwymi dla społeczeństwa, kłamliwymi treściami.
Źródła działające w ramach wspomnianego „ekosystemu” częstokroć emitują te same lub podobne przekazy w tym samym okresie. Dane treści różnią się w formie, lecz narracje do których się odnoszą pozostają zbieżne.
Bieżące kierunki oddziaływania wskazanych rodzajów źródeł:
- deprecjonowanie obrazu NATO w oparciu o kreowanie Sojuszu na strukturę „słabą”, „niezdolną” do obrony w obliczu rosyjskiego ataku.
- kreowanie linii polskiej polityki na „prowokującą Rosję”, „ściągającą nad Polskę” widmo zagłady,
- próba zastraszenia Polaków widmem obecności „potężnego zgrupowania” tzw. Wagnerowców na terytorium Białorusi (formowanie uległości polskiego społeczeństwa wobec Moskwy),
- próba wybielania obrazu Rosji w kontekście zablokowania przez Fed. Rosyjską umowy zbożowej (kreowanie Kijowa na stronę winną danemu zjawisku, na tle której Fed. Rosyjska ma wydawać się stroną „dążącą do umożliwienia” transportu ukraińskiego zboża).
Jednym ze wspólnych mianowników danych przekazów jest próba przekonania Polaków, iż bliskie relacje z USA i NATO oraz Ukrainą stanowią dla Polski zagrożenie (są formą „prowokowania Rosji”). Dana narracja łączy się z kolejną, zgodnie z którą NATO oraz Wojsko Polskie są na tyle słabe, iż nie są w stanie sprzeciwić się „potędze” rosyjskiego „imperium”. De facto mamy więc do czynienia z przekazami, których prawdopodobnym celem jest stymulowanie w Polakach uległości względem Moskwy. Oznacza to, iż zakorzenianie danych narracji w polskim społeczeństwie ma stymulować sprzeciw Polaków wobec proukraińskiej, pronatowskiej i twardej wobec Rosji linii politycznej.
De facto dane działania są z tej perspektywy elementem ukierunkowywania Polaków w stronę poglądu, iż z Rosją należy się porozumieć i odrzucić czynniki, które ją „prowokują” (opuścić “słabe” NATO, wstrzymać wsparcie udzielane “upadającej” Ukrainie). To czy dane działania są zgodne z interesem Kremla pozostawiamy Państwa ocenie.
Warto przy tym pamiętać, iż dane działania (m.in. lobbowanie wskazanych narracji w sieciach społecznościowych) odnoszą się do procesu „odpowiedniego” z perspektywy podmiotów lobbujących dane przekazy, formowania preferencji politycznych obywateli RP. Prowadzenie omawianych działań w kontekście zbliżających się wyborów parlamentarnych jest wyjątkowo niebezpieczne, gdyż pozwala stronie rosyjskiej na wprowadzenie do polskiego parlamentu osób, których obecność może otworzyć przed Rosją nowe możliwości oddziaływania na nasze państwo.
Autor: dr Michał Marek
Zadanie publiczne finansowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP w konkursie „Dyplomacja Publiczna 2023”
